حتما شما هم خودروهای آفرودر بلند قد را دیده اید که لاستیک های بزرگشان پشت چراغ قرمز تا شیشه خودروی سواری شما می رسد. این تغییرات ...
حتما شما هم خودروهای آفرودر بلند قد را دیده اید که لاستیک های بزرگشان پشت چراغ قرمز تا شیشه خودروی سواری شما می رسد. این تغییرات هر چند خودرو را خشن تر و جذاب تر کرده ایت اما، آیا به موارد ایمنی و فنی آنها توجه کردهاید! در سالهای اخیر تب استفاده از خودروهای آفرود و برگزاری تورهای سافاری تا به آنجا بالا گرفته است که کمتر خودروی شاسی بلند استانداردی در شهری مثل تهران دیده میشود.
قصد داریم معضلات این حوزه را با بررسی موراد علمی آن بررسی کنیم.
در این مقاله با ما همراه باشید.
در این مطلب اطلاعاتی کلی در خصوص انتخاب سایز لاستیک مناسب برای خودروهای شاسی بلند، مزایا و معایب آن را با هم مرور میکنیم.
آیا به لاستیکهای غول آسا نیاز داریم؟
رسم که بعد از خرید یک خودرو شاسی بلند، باید چند میلیون تومان هم صرف خرید خرید لاستیکهای بسیار بزرگ (Over سایز) کنیم! اما تا به حال از خود پرسیدهاید که لاستیکهای غول آسا چه مزایا و معایبی دارند؟ شاید توجه به اصل مهندسی محصول هر خودرو توسط سازنده اش بتواند پاسخ مناسبی برای این سوال باشد.
هر خودرویی که از خطوط تولید یک کمپانی خودروسازی خارج میشود، دارای استانداردهایی در بخشهای مختلف فنی، ایمنی، محیط زیست و ...است. از جمله مهمترین استانداردهای این خودرو، استانداردهای فنی هستند. این استانداردها از طریق تحقیقات و آزمایشات مهندسی در دو حالت استاتیک ( ایستا) و دینامیک ( در حال حرکت) بررسی میشوند.
هدف از انجام این آزمایشات به حداقل رساندن استهلاک قطعات مختلف محصول است. در واقع با این توضیح باید گفت هر خودرویی که از خطوط تولید یک کمپانی خارج میشود ( به جز بعضی از خودروهای داخلی!) این استانداردها را پاس کرده و خودرو به عنوان یک محصول مهندسی شده وارد بازار شده است.
در این خودرو به عنوان یک محصول مهندسی، به طور مثال سایز رینگ و لاستیک، قدرت کمک فنرها، ضرایب گیرباکس و دیفرانسیل، استهلاک صفحه کلاچ، قدرت و گشتاور موتور، نوع مواد روان کننده مناسب قطعات و ... همگی با توجه به خواص فنی، حرارتی، تنشهای قطعات، جنس قطعات و... انتخاب شده است.
این انتخابات با استفاده از فرمولها و تستهای مهندسی انجام شده است. در نتیجه با ایجاد کمترین تغییر در یک مجموعه مهندسی شده، نظم حاکم بر این مجموعه را بر هم زدهایم و به معنایی واضحتر چیزهایی به دست آوردهایم و چیزهایی از دست دادهایم.
افزایش سایز لاستیک به چه قیمتی؟
انتخاب لاستیک و رینگ برای هر خودروی از جمله تغییراتی است که باعث افزایش قابلیتها و زیبایی ظاهری آن خودرو میشود، گفتیم افزایش قابلیتها اما چگونه؟ شاید برای پاسخ به این سوال بهتر باشد ابتدا از کاهش قابلیتها صحبت کنیم.
لاستیکها در حالی که با زمین تماس دارند، قدرت و گشتاور تولید شده در پیشرانه را از طریق دیفرانسیل و پولوسها دریافت کرده و به کمک همین سطح تماس به زمین انتقال میدهند. میان سطح تماس لاستیک و زمین، تنشهای مختلفی ایجاد میشود و اما مهمترین نیرو همان نیروی اصطکاک است که باعث به حرکت درآمدن خودرو بر روی سطح میشود.
در تیونینگ حرفه ای خودروهای آفرود مانند تصویر فوق، آزاد بودن عملکرد سیستم تعلیق از اهمیت زیادی برخوردار است، اما تایرهای سایز بزرگ عملا این آزادی را محدود کرده و بر قابلیت آفرود خودرو اثر منفی می گذارد.
همانطور که چرخها به زمین نیروی وارد میکنند، زمین نیز به چرخها نیرو وارد میکند که یکی از این نیروها همان اصطکاک است. حال یک نکته ساده را در نظر بگیرید، هر قدر سطح تماس لاستیک با زمین بیشتر میشود، نیروی اصطکاک نیز بیشتر میشود.
بنابراین نیرویی که از طریق زمین به چرخها منتقل میشود نیز افزایش مییابد. قبلا ذکر شد که خودرو یک مجموعه است که از نظر کاری با هم ارتباط و پیوستگی دارند.
با توجه به این فرضیه، سوال اینجاست که آیا قطعات مختلف سیستم تعلیق، ترمز، فرمان و ... تحمل این نیروی منفی بیشتر را دارند؟ آیا بوشهای سیستم تعلیق در اثر اعمال نیروی بیشتر طول همرشان کاهش نخواهد یافت؟
آیا کمک فنرها میتوانند ضربات ناشی از رینگ و لاستیکهای سنگینتر را جذب کنند؟ و یا جعبه فرمان و متعلقاتش میتوانند لاستیکهای بزرگ خودرو را بدون افزایش استهلاک جابجا کنند؟
برای مثال نیسان پاترول به عنوان یکی از شناخته شده ترین خودروهای شاسی بلند بازار ایران به تایر هایی با سایز 31/10.5/15 مجهز است. حال گاهی مشاهده میشود که مالکین از رینگ و لاستیکهایی با سایز 35/12.5/15 برای این خودرو استفاده میکنند.
به این ترتیب ارتفاع لاستیک این خودرو بیش از 10 سانتی متر افزایش مییابد. از طرفی عرض لاستیک هم حدود نزدیک به 5 سانتی متر افزایش مییابد. این رینگ و لاستیک جدید چهره خودروی شما را قدرتمندتر نشان میدهد اما این همه ماجرا نیست!